Elektronik devrelerde transistörler doğru polarmalandığı zaman iletime geçip, ters polarmalandığı zaman ise kesime giderler. Transistörlerin beyz ucuna akım uygulanmadığında kollektör ve emiter arasında akım geçişi olmaz yani transistör kesimde (cut off) kalır.

Doğru Polarma

NPN tipi transistörlerin doğru polarmalanması için beyz şaseye göre artı uygulandığında iletimin olabilmesi için kollektöre artı, emitere ise eksi uygulanır. PNP tipi transistörlerde ise beyz ucuna eksi uygulanınca emiterden kollektöre akım geçişi olur ve bu sırada emitere artı, kollektöre ise eksi verilir.

Ters Polarma

Ohmmetre Kullanma

Transistörlerin sağlamlığını ohmmetre ile kontrol edebilmek için; NPN ve PNP tipi transistörleri birbirine seri ve ters bağlanmış iki diyota benzeterek, transistörün üç bacağı arasında iki yönlü olmak üzere 6 ölçüm yapabiliriz. Ölçümler aşağıdaki tabloda yer aldığı gibi sonuçlar vermelidir.

Polarma Gerilimine Bakma

Beyz – kollektör ve beyz – emiter arasındaki gerilimler bir yönde 450-650 mV olarak okunur, diğer yönde ise hiçbir değer okunmazsa transistör sağlam demektir. Ayrıca gerilimlere bakarak transistörlerin bacaklarını belirlemek de mümkündür. Beyz ve emiter arasındaki gerilim beyz ve kollektör arasındaki gerilimden biraz daha büyüktür.

AVOmetre transistörlerin NPN mi PNP mi olduğunu belirlemek için de kullanılır. Bunun için AVOmetre komutatörü ohm kademesine alınarak artı prob beyz ucuna, eksi prob ise kollektör veya emiter ucuna değdirilir. Büyük direnç okunursa (50 K – 200 K arası) transistör PNP, eğer küçük direnç okunursa (300 R ile 3000 R arası) transistör NPN tipinde demektir.

Metal gövdeli olan transistörlerde kollektör ucu gövdeye bağlıdır. Bu nedenle ölçü aletinin bir ucu gövdeye, diğer ucu ise sırayla diğer uçlara değdirildiğinde sıfır ohmu gösteren uç kollektördür. Kollektör ucu saptandıktan sonra 3 uç arasında iki yönlü ölçümler yapılır. Bu ölçümler sırasında çok yüksek direnç gösteren (50 K – 200 K) iki uçtan biri belirlenmiş olan kollektör diğeri ise emiterdir. Kalan uç ise beyz bacağıdır.

Transistörlerin bacaklarını belirlemek için en sağlıklı ve pratik yöntem ise transistör kataloglarını kullanmaktır.

Metal gövdeli bazı transistörlerde emitrer ucu, gövde üzerinde tırnak olan yere yakın olan bacaktır.Emiterin karşısındaki bacak kollektör, ortadaki ise beyz bacağıdır. Benzer bir gövde işareti de eski transitörlerin gövdesinde bulunan küçük kırmızı bir benektir. Bu beneğin bulunduğu uç kollektör bacağıdır. Kollektörün karşısında emiter, ortada ise beyz bacağı bulunur.

Transistör bacakları ölçme komutatöründe diyot sembolü olan AVOmetreler ile de saptanabilir. Bu işlem için problar ile beyz – emiter ve beyz – kollektör arası gerilim ölçümleri yapılır. Beyz ve emiter arasındaki gerilim, beyz ve kollektör arasındaki gerilimden biraz daha büyük çıkacağı için emiter ve kollektör uçları belirlenebilir.

Transistörler devrelerde kullanılırken az ya da çok ısınırlar ve bu ısınma gerek devrenin düzgün çalışması gerekse transistörün düzgün çalışması için engellenmelidir. Transistör kataloglarında transistörler için verilen değerler oda sıcaklığında geçerlidir. Transistörler aşırı ısındığında transistörde akımlar yükselir ve standart çalışma değerleri değişir. Bu durumu engellemek için transistörlere uygun boyut ve biçimde alüminyum alaşımdan yapılmış ısı emici (heat sink) özellikli plakalar monte edilir. Metal gövdeli transistörlerde gövde aynı zamanda kollektör ucu olduğu için metal soğutucu monte edilirken,kollektör ucuyla metal soğutucu arasını elektriksel olarak yalıtmak için araya ısıyı ileten ancak elektriği iletmeyen izolatör konulur. Ayrıca transistörün ısısının soğutucuya aktarılmasını kolaylaştırmak için iki yüzey arasına termal iletken macun sürülür. Bir devre şemasında transistör sembolü etrafında kesik çizgili bir çember varsa, bu transistör için bir soğutucu kullanımı gerektiği anlamına gelir.

Transistörlerin ısınması elemana zarar verebileceği için lehimleme işleminin çabuk yapılması ve iyi kalite bir lehim ile temiz uçlu havya kullanılması gerekir. Lehim kötü yapılırsa soğuk lehim denen durum meydana gelir ve bu nedenle daha sonra devrede temassızlık oluşur.