İşlemsel yükselteçlerin iç yapısı basitçe açıklamak gerekirse giriş, kazanç ve çıkış kısımları olmak üzere üç kısımdan oluşur.
Fark Yükselteci
Giriş kısmında iki giriş pini arasındaki voltajı yükselten fark yükselteci bulunur. Fark (diferansiyel) yükselteçleri, girişlerine uygulanan iki sinyalin farkı ile orantılı bir çıkış sinyali üretirler.
Yukarıdaki şemada fark yükseltecinin açık devre şeması verilmiştir. Bu devrede girişler iki ayrı transistörün beyzine uygulanırken, kollektör uçlarından ise çıkışlar alınır.
Fark yükselteci devresinin giriş gerilimleri (Vg1 ve Vg2) birbirlerine eşit veya sıfır olduğu zaman, transistörlerden geçen akımlar da birbirlerine eşit olur. Bu durumda çıkış gerilimi (Vç) de sıfır olacaktır. Bu duruma devrenin denge hali denir.
Devrenin giriş gerilimlerinden birinin değiştirilmesi durumunda denge hali bozulur. Vg2 sabit iken Vg1 ‘in değiştirilmesi durumunda; çıkış gerilimi (Vç) de Vg1 ile aynı yönde değişecektir. Bu yüzden Vg1 kaynağının bağlı olduğu pine evirmeyen (non-inverting) uç denir. Vg1 sabit iken Vg2 ‘nin değiştirilmesi durumunda; çıkış gerilimi (Vç) de Vg2 ile ters yönde değişecektir. Bu yüzden Vg2 kaynağının bağlı olduğu pine eviren (inverting) uç denir.
Girişlerden hangisinin genliği büyük ise çıkış sinyali o girişin işaretini alır.
Gerilim Yükselteci
Gerilim yükselteci bölümü işlemsel yükselteçlerin kazanç katıdır. Bu bölümde istenilen yüksek kazancı elde edebilmek için art arda bağlanmış birkaç yükselteç devresi bulunur. Çıkış direnci oldukça yüksek ve yüksek kazançlı bir devredir.
Çıkış Katı
İşlemsel yükselteçlerde düşük çıkış direnci elde edebilmek için çıkış katlarında simetrik kollektörü şase yükselteç devreleri kullanılır. Böylece yeterli yük akımları elde edilebilir. |