|
| Direnç Değerlerinin Okunması |
Dirençlerin değerleri üzerlerinde yazılı olarak ya da renk kodlarıyla belirtilir.
Üzerinde yazılı olarak belirtilen dirençlerde 1000 ohmdan küçük değerli dirençlerde R, 1 kiloohm ile 999 kiliohm arasında K, 1 megaohm ile 999 megaohm arasında M harfi ondalıklı sayılardaki virgül gibi kullanılmaktadır.
Bu şekildeki belirtmelerde tolerans değerleri ise yine harflerle kodlanır. ( B=%0.1 , C=%0.25, D=%0.5, F=%1, G=%2, J=%5, K=%10, M=%20, N=%30)
Dirençlerin renk kodlarıyla ile belirtildiği durumda ise 3 bantlı kodlama, 4 bantlı kodlama ve 5 bantlı kodlama yöntemi uygulanmakadır.
3 bantlı kodlamada 1. ve 2. bant sayı 3. bant ise çarpan yani sayıların yanına eklenecek 0 sayısıdır. Direnç üzerinde 4. renk bandı olmadığından toleransı %20 kabul edilir.
4 bantlı kodlamada ilk 3 bant aynı 3 bantlı kodlamada olduğu gibidir. 4. bant ise tolerans değerine karşılık gelir.
5 bantlı kodlama için ise ilk 3 bant 3 sayı değeri, 4. bant çarpan, 5. bant da tolerans değerini belirtir. Renklere göre değer karşılıkları aşağıdaki tabloda belirtildiği gibidir.
Tolerans: Tam olarak istenen değerlerde direnç üretmek zor olduğundan dirençlerin değerlerinde belli bir hata payı vardır. Bu değere tolerans denir. Piyasadaki dirençlerin toleransı %0.05 ile %20 arasında değişmektedir. Direncin toleransı ne kadar düşük ise kararlılığı da o kadar yüksek olur. Bu yüzden özellikle hassas devrelerde düşük toleranslı dirençler tercih edilir.
|
| Özel Dirençler |
Bazı uygulamalarda kontrol ve sınırlama amaçlı olarak ısı, ışık, gerilim, manyetik alan vb etkenlere göre değerleri değişen dirençler kullanılmaktadır. Aşağıda bazı özel dirençler hakkında temel bilgiler verilmiştir.
 LDR (Light Dependent Resistance, Fotodirenç):
 LDR 'ler CdS (kadmiyum sülfür), CdSe (kadmiyum selenür), selenyum, germanyum, silisyum gibi ışığa duyarlı maddelerden üretilen dirençlerdir. Aydınlık ortamda LDR 'lerin direnç değerleri düşer ve üzerlerinden geçen akım artar. Karanlık ortamlarda ise tam tersi gerçekleşir.
LDR 'lerin üretildikleri madde algılayıcının hassasiyetini ve algılama süresini belirler. LDR 'lerin üst kısmı LDR 'ye gelen ışığın odaklanmasını sağlamak için cam veya şeffaf plastik ile yapılır. LDR 'lerin gövde boyutları büyüdükçe taşıyabilecekleri akım ve buna bağlı olarak güç değerleri artar.
LDR 'ler endüstriyel kumanda cihazları, otomatik gece lambaları, flaşlı fotoğraf makineleri vb. birçok yerde kullanılmaktadır.
LDR 'lerin sağlamlığını kontrol etmek için ohmmetre ile LDR 'nin direncini karanlıkta ve aydınlıkta ölçerek, aydınlıkta az karanlıkta ise çok direnç gösterdikleri gözlenmelidir.
NTC (Negative Temperature Confient):
NTC 'lerin direnç değerleri sıcaklık arttıkça düşer ve üzerlerinden geçen akım artar.
PTC (Positive Temperature Confient):
 PTC 'lerin dirençleri sıcaklık ile artar ve buna bağlı olarak üzerlerinden geçen akım düşer. NTC ve PTC 'ler sıcaklık ölçümü, ısıya duyarlı devre yapımı, çeşitli cihazlarda sıcaklık kontrolü, ısıya karşı koruma gibi amaçlarla kullanılır.
VDR (Voltage Dependent Resistance, Varistör):
Varistörler gerilime duyarlı dirençlerdir. Direnç değerleri gerilim arttıkça hızla düşer ve üzerlerinden geçen akım artar. VDR 'ler belli gerilim değerlerinde üretilir. Kullanıldıkları devrede bu gerilim değerinin üzerine çıkıldığında dirençleri hızla düşer ve üzerlerinden geçen gerilim artar. Bu özelliklerinden dolayı VDR 'ler devreleri fazla gerilimden korumak için kullanılır. VDR devredeki transistör, bobin, röle vb gibi ani gerilim artışlarından korunmak istenen elemana parelel bağlanarak kullanılır.
* Bu makale Robotiksistem tarafından hazırlanmıştır. Robotiksistem.com kaynak gösterilmek kaydıyla kullanılabilir. |
|
|
